තුන්වන ලෝක යුද්ධය

උපකල්පිත ගැටුමක් සහ එහි අනාගත අවදානම

පළමුවෙන්ම, ඉතා වැදගත් කරුණක් පැහැදිලි කරගත යුතුය: තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් මෙතෙක් සිදුවී නොමැත. එය වර්තමානය වන විට අනාගතයේ සිදුවිය හැකි යැයි උපකල්පනය කරනු ලබන, න්‍යායාත්මක සහ උපකල්පිත ගැටුමක් පමණි.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ඇතිවූ සීතල යුද සමයේ (Cold War) දී එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය අතර පැවති දැඩි ආතතිය හේතුවෙන් තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ඇතිවීමේ අවදානම ඉහළ මට්ටමක පැවතියද, එම යුද්ධය න්‍යෂ්ටික අවි භාවිතය දක්වා වර්ධනය වීම දෙපාර්ශ්වයම විසින් වළක්වා ගන්නා ලදී.

“තුන්වන ලෝක යුද්ධය” යන යෙදුම භාවිතා වන්නේ, ගෝලීය වශයෙන් ප්‍රධාන බලවතුන් සම්බන්ධ වන, ලොව පුරා පැතිර යා හැකි මහා පරිමාණ යුද්ධයක් විස්තර කිරීමටයි. එය දෙවන ලෝක යුද්ධය මෙන්ම ලෝකයේ සෑම අස්සක් මුල්ලකටම පාහේ බලපෑම් කළ හැකි ගැටුමක් වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ඇතිවීමට බලපෑ හැකි හේතු (න්‍යායාත්මකව)

වත්මන් ගෝලීය දේශපාලන තත්ත්වයන් සහ තාක්ෂණික දියුණුව සලකා බලන විට, අනාගතයේදී එවැනි යුද්ධයක් ඇතිවීමට පහත කරුණු හේතු විය හැකි බවට විද්වතුන් සහ විශ්ලේෂකයින් මත පළ කරති. නූතන ලෝකයේ ගැටුම්කාරී ස්වභාවය අවබෝධ කරගැනීමට මෙම කරුණු වැදගත් වේ:

1. මහා බලවතුන් අතර තරඟය (Great Power Competition): එක්සත් ජනපදය, චීනය සහ රුසියාව වැනි ගෝලීය බලවතුන් අතර පවතින ආර්ථික, දේශපාලනික සහ ආධිපත්‍යය සඳහා වන තරඟය උත්සන්න වීම. විශේෂයෙන් තායිවානය හෝ දකුණු චීන මුහුද වැනි මතභේදාත්මක ප්‍රදේශ මුල් කරගත් ගැටුමක් මෙයට හේතු විය හැක.
2. න්‍යෂ්ටික අවි ව්‍යාප්තිය (Nuclear Proliferation): න්‍යෂ්ටික අවි සහිත රටවල් සංඛ්‍යාව වැඩිවීම හෝ න්‍යෂ්ටික බලවතුන් අතර වැරදි වැටහීමක් හෝ හදිසි අනතුරක් මත න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ආරම්භ වීමේ අවදානම.
3. සයිබර් ප්‍රහාර (Cyber Warfare): එක් රටක් විසින් තවත් රටක විදුලිබල පද්ධති, මූල්‍ය පද්ධති, හෝ ආරක්ෂක ජාල වැනි තීරණාත්මක යටිතල පහසුකම් ඉලක්ක කර දැවැන්ත සයිබර් ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීම, එය සැබෑ යුද්ධයක් දක්වා වර්ධනය විය හැක.
4. සම්පත් සඳහා වන සටන (Resource Scarcity): දේශගුණික විපර්යාස හේතුවෙන් ජලය, ආහාර සහ බලශක්තිය වැනි අත්‍යවශ්‍ය සම්පත් හිඟ වීමත් සමඟ, එම සම්පත් පාලනය කිරීම සඳහා රටවල් අතර ගැටුම් ඇතිවීම.
5. ත්‍රස්තවාදය සහ අන්තවාදය: අතිශය විනාශකාරී ආයුධ (උදා: ජෛව හෝ රසායනික අවි) ත්‍රස්තවාදී කණ්ඩායම් අතට පත්වීම සහ ඔවුන් විසින් මහා පරිමාණ ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීම, එයට ප්‍රතිචාර වශයෙන් රටවල් යුද්ධයකට එළඹීම.
6. ආර්ථික අවපාත සහ අස්ථාවරත්වය: ගෝලීය ආර්ථික කඩාවැටීමක් හේතුවෙන් රටවල් තුළ සමාජ නොසන්සුන්තාවයන් සහ අන්ත ජාතිවාදී නායකයින් බලයට පත්වීම, ඔවුන් ජාත්‍යන්තර ගැටුම් ඇති කිරීමට පෙළඹීම.

තුන්වන ලෝක යුද්ධයක බලපෑමට ලක්විය හැක්කේ කවුරුන්ද? (උපකල්පිතව)

තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් ඇති වුවහොත්, එහි බලපෑම දෙවන ලෝක යුද්ධයට වඩා අතිශයින් විනාශකාරී වනු ඇත. එහි බලපෑමට ලක්වනු ඇත්තේ කිසියම් එක් පාර්ශ්වයක් පමණක් නොව, සමස්ත මානව වර්ගයාමය.

• න්‍යෂ්ටික අවි සහිත රටවල ජනතාව: සෘජු න්‍යෂ්ටික ප්‍රහාරවලට ලක්වන නගරවල වෙසෙන ජනතාව ක්ෂණිකව මියයෑමට හෝ දරුණු පිළිස්සුම් සහ විකිරණ බලපෑම්වලට ගොදුරු වීමට ඉඩ ඇත.
• සෘජු ගැටුම් පවතින කලාපවල සිවිල් වැසියන්: යුද්ධයට සෘජුවම සම්බන්ධ වන රටවල සහ යුද පෙරමුණු බවට පත්වන ප්‍රදේශවල වෙසෙන සිවිල් ජනතාව මරණයට, අවතැන්වීමට සහ දේපළ අහිමිවීමට ලක්වනු ඇත.
• සමස්ත ලෝකවාසීන්: න්‍යෂ්ටික යුද්ධයකින් පසු ඇතිවිය හැකි “න්‍යෂ්ටික ශීත ඍතුව” (Nuclear Winter) හේතුවෙන් සූර්යාලෝකය පොළොවට නොලැබී ගොස්, ගෝලීය උෂ්ණත්වය පහත වැටී, කෘෂිකර්මාන්තය බිඳවැටී, ලොව පුරා මහා සාගතයක් ඇතිවිය හැක. ගෝලීය සැපයුම් දාම බිඳ වැටීම, අන්තර්ජාලය සහ සන්නිවේදන පද්ධති අක්‍රිය වීම වැනි හේතු මත ලෝකයේ සෑම රටකම ජනතාවගේ ජීවන රටාවට දැඩි බලපෑම් එල්ල වනු ඇත. ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටවලට පවා ආර්ථික සහ පාරිසරික බලපෑම්වලින් ගැලවීමට නොහැකි වනු ඇත.

සාරාංශයක් ලෙස, තුන්වන ලෝක යුද්ධයක් යනු ජයග්‍රාහකයෙකු නොමැති, සමස්ත මානව ශිෂ්ටාචාරයම අවදානමට හෙළන මහා ව්‍යසනයක් වනු ඇත. එබැවිනි, ගෝලීය සාමය සහ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා පවත්වා ගැනීම මානව වර්ගයාගේ අනාගතය සඳහා අතිශයින් තීරණාත්මක වන්නේ.